Powstańcy śląscy

Urząd celny w Radzionkowie na granicy polsko-niemieckiej

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2926/347

Członkowie Zarządu Koła i komendy placówek Związku Polskiej Organizacji Wojskowej powiatu lublinieckiego, 1939 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2926/347

Członkowie Związku Polskiej Organizacji Wojskowej powiatu lublinieckiego, 1939 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2926/347

Uczestnicy III powstania śląskiego, 1921 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1191/109520

Uczestnicy III powstania śląskiego, 27 V 1921 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/1191/109849

Projekt powstańczego pomnika w Mysłowicach, sierpień 1936 r.

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/27/2053/28

Projekt pomnika zgłoszony na konkurs zorganizowany w 1936 r. w Katowicach, mający połączyć pamięć po zmarłym Marszałku Józefie Piłsudskim i czyn powstańczy

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/27/2062/023

Projekt pomnika powstańczego odsłoniętego 15 sierpnia 1938 r. w dzisiejszej dzielnic Katowic Józefowcu-Wełnowcu, widoczny na pocztówce wydanej w celu zgromadzenia środków na budowę

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/81/126/64

Pomnik powstańczy w Rudzie

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/180/137/3

Grupa członków oddziału ZPŚl. i OMP z Bierunia Starego pod miejscowym pomnikiem powstańczym na Rynku

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/180/137/08

Grupa powstańców z Zaborza walczących w zabrzańskim 12. pułku im. S. Czarneckiego pod dowództwem kpt. Pawła Cymsa. Od lewej: Alfons Krieger, Wojciech Wójnik, Jan Szyma, Ryszard Duda, Michał Morciszek, Filip Gwójdź.

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/180/750/1

Grupa powstańców z powiatu raciborskiego, maj 1921 r. Na tablicy specyficzny dla języka tych lat na Górnym Śląsku napis: 1921 Mai Powstańze Górno Ślanscy

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/1793/Z-II-402/1

Weterani powstań śląskich maszerujący aleją Armii Czerwonej (obecnie aleja Wojciecha Korfantego) w drodze pod Pomnik Powstańców Śląskich

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/1793/Z-IV-678/5

Oryginalny wóz pancerny „Powstaniec” zaprezentowany na ulicach Katowic z okazji 15. rocznicy wybuchu III powstania śląskiego

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/27/21/75

Dom Powstańca Śląskiego w Katowicach – zdjęcie z okresu II wojny światowej, widoczny ślad po usuniętym napisie „Kino Zorza”

Archiwum Państwowe w Katowicach, Zbiór fotografii i rycin

Msza polowa podczas uroczystości rządowych z okazji 15. rocznicy III powstania śląskiego. Na placu przed Urzędem Wojewódzkim formacje wojskowe, kombatanckie i paramilitarne

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/27/382

Plakat wydany z okazji 60. rocznicy powstań śląskich, 1979 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2579/4313

Plakat wydany z okazji 60. rocznicy powstań śląskich, 1979 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2579/4314

Plakat wydany z okazji 60. rocznicy powstań śląskich, 1979 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2579/4315

Zaproszenie na sesję naukową poświęconą 60. rocznicy powstań śląskich, 1979 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2579/4316

Zaproszenie na sesję naukową poświęconą 60. rocznicy powstań śląskich, 1979 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2579/4316

Zaproszenie na sesje popularnonaukową poświęconą pieśni powstańczej, 1979 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2579/4317

Zaproszenie na sesje popularnonaukową poświęconą pieśni powstańczej, 1979 r.

Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 45/2579/4317

Manifestacja pod Pomnikiem Powstańców Śląskich w Katowicach

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/1793/Z-IV-679/4

Delegacja kombatantów francuskich podczas składania wieńca pod Pomnikiem Powstańców Śląskich

Archiwum Państwowe w Katowicach, sygn. 12/1793/Z-IV-680/1

Sztab IV baonu Fryderyka Woźniaka, Toszek, lipiec 1921 r.

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2926/341/2

Dowództwo Grupy Fryderyka Woźniaka, Toszek, lipiec 1921 r. (dr Feliks Urbanowicz, Józef Mościcki-Wieczorek, Wieleżyński, Fryderyk Woźniak, Jerzy Łapiński)

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2926/341/3

Powstańcy przed szkołą w Glinicy k. Lublińca, 1921 r.

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2926/343/1

Pluton powstańczy Marcina Poprawy wchodzący w skład Grupy Północnej Podgrupy Butrym, Glinica, 1921 r.

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2926/343/2

Grupa byłych powstańców, Olesno, 1969 r.

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2926/343/3

Oficerowie powstańczego baonu „Kalina”. Na zdjęciu wśród stojących: por. Szuster, komendant Olesna Stanisław Szkudlarz, adiutant dowódcy baonu dr Zdzisław Londoński, por. Michalik. Wśród siedzących: por. Radlicki, dowódca baonu Stanisław Adamowicz

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2926/448/5

Powstańcza placówka na północnych peryferiach Olesna. Na zdjęciu wśród stojących: dr Zdzisław Londoński (z białą opaska na ramieniu), wśród siedzących: Kocur, por. Radlicki, dowódca baonu „Kalina” Stanisław Adamowicz

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2926/448/6

Wiec powstańców śląskich w Dobrodzieniu, 1926 r.

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2579/4098/1

II kompania IV Baonu Opolsko-Lublinieckiego 2 pułku powstańców śląskich

Archiwum Państwowe w Opolu,

sygn. 45/2579/4098/2

Powstanie śląskie w Raciborzu, 1921 r.

NAC, sygn. 3/8/0/209/199

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/9939118

Powstanie śląskie w Raciborzu, 1921 r.

NAC, sygn. 3/8/0/209/168

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/9938037

Pałac w Szymiszowie, 1921 r.

NAC, sygn. 3/8/0/345/136

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/9937354/obiekty/576144#opis_obiektu

Żołnierze włoscy w okopie na Odrą między mostem kolejowym a Zamkowym. Na drugim brzegu zabudowania fabryczne na Bosaczu. Trzecie powstanie śląskie, 1921 r.

NAC, sygn. 3/8/0/209/134

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/9937352/obiekty/576138#opis_obiektu

Rocznica I powstania śląskiego – uroczystości w Katowicach. Msza św. polowa celebrowana przez bp. Arkadiusza Lisieckiego (przy ołtarzu w środku) przed gmachem Sejmu Śląskiego. Widoczny także m.in.: prezydent RP Ignacy Mościcki (siedzi przed szeregiem).

NAC, sygn. 3/1/0/6/3392

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5912294/obiekty/294488#opis_obiektu

Rocznica I powstania śląskiego – uroczystości w Katowicach. Widok ogólny placu przed gmachem Sejmu Śląskiego. Widoczni m.in.: żołnierze, członkowie stowarzyszeń, poczty sztandarowe i tłumy uczestników mszy św., 1929 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3392

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5912294/obiekty/294488#opis_obiektu

Rocznica I powstania śląskiego – uroczystości w Katowicach. Defilada Związku Oficerów Rezerwy RP na ulicy 3 Maja. Widoczny m.in. bp Arkadiusz Lisiecki (siedzi na trybunie), 1929 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3392

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5912294/obiekty/294488#opis_obiektu

Rocznica I powstania śląskiego – uroczystości w Katowicach. Defilada górali na ulicy 3 Maja. Na trybunie widoczni m.in.: Prezydent RP Ignacy Mościcki (x), bp Arkadiusz Lisiecki. Widoczne szyldy m.in.: „Max Guttfeld", „Hurtowny skład zegarków Zygmunt Krieger", 1929 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3392

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5912294/obiekty/294488#opis_obiektu

Rocznica I powstania śląskiego – uroczystości w Katowicach, 1929 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3392

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5912294/obiekty/294488#opis_obiektu

Maciej Mielżyński, pułkownik, dowódca III powstania śląskiego, ps. „Nowina-Doliwa", 1910-1939

NAC, sygn. 3/1/0/1/407

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5921266/obiekty/285489#opis_obiektu

I powstanie śląskie - I kompania 1 batalionu Straży Granicznej, 1919 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/411a

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5983395/obiekty/428970#opis_obiektu

Sikorski Bronisław, powstaniec śląski, podpułkownik, ps. „Cietrzew", 1910-1939

NAC sygn. 3/1/0/1/410

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5983395/obiekty/428970#opis_obiektu

III powstanie śląskie, Widoczni m.in.: dowódca grupy taktycznej „Bogdan" kapitan T. Kulik, zastępca dowódcy grupy operacyjnej „Wschód" podporucznik M. Chmielewski, oficer w sztabie grupy operacyjnej „Wschód" porucznik J. Szafarczyk, szef sztabu grupy operacyjnej „Wschód" Michał Grażyński, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/435

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5957300/obiekty/449597#opis_obiektu

III powstanie śląskie - podgrupa „Linke" na postoju w Lublińcu, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/439

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5983957/obiekty/285548#opis_obiektu

III powstanie śląskie - pododdział powstańczy w Rybniku. Widoczni ochotnicy z karabinami, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/440

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5957301/obiekty/347026#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 1908 na podstawie saneczkowej w akcji nad Odrą, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/442

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5983959/obiekty/408490#opis_obiektu

III powstanie śląskie - grupy powstańców na pozycjach nad Olzą, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/443

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5939554/obiekty/244559#opis_obiektu

III powstanie śląskie - grupy powstańców na pozycjach nad Olzą, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/443

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5939554/obiekty/244559#opis_obiektu

III powstanie śląskie - grupa powstańców przy zniszczonym pociągu pod Kędzierzynem. Widoczny przewrócony parowóz serii Tp 1., 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/444

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5975112/obiekty/244555#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Halina" na dworcu w Tarnowskich Górach, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/445

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901239/obiekty/244574#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Halina" na dworcu w Tarnowskich Górach, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/445

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901239/obiekty/244574#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Halina" na dworcu w Tarnowskich Górach, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/445

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901239/obiekty/244574#opis_obiektu

Członek Organization Escherich (Orgesch), 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/459a

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5975115/obiekty/244623#opis_obiektu

Oddział Grenzschutzu. Widoczne uzbrojenie żołnierzy: granaty trzonkowe Stielhandgranate 17 i lekki karabin maszynowy MG 08/15, 1919 r.

NAC, 3/1/0/1/412

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5939535/obiekty/367481#opis_obiektu

III powstanie śląskie - członkowie sztabu grupy operacyjnej „Północ", 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/436

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901224/obiekty/306062#opis_obiektu

Fotografia grupowa dowódców baterii artylerii 1 dywizji wojsk powstańczych. Widoczny m.in. porucznik Jerzy Lgocki (oznaczony krzyżykiem), 1921 r.

NAC, 3/1/0/1/438

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5983956/obiekty/367563#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Kabicz". W skład pociągu wchodzi beztendrowy parowóz T37 opancerzony oraz dwa wagony 2-osiowe, węglarki żelazne, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/446

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5948432/obiekty/285582#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Kabicz". W skład pociągu wchodzi beztendrowy parowóz T37 opancerzony oraz dwa wagony 2-osiowe, węglarki żelazne, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/446

https://www.szukajgov.pl/jednostka/-/jednostka/5948432/obiekty/285582#opis_obiektu

Msza polowa przed powstańczym pociągiem pancernym „Kabicz" na froncie gliwickim, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/447

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5975113/obiekty/449613#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Kalina". Widoczny fragment wagonu artyleryjskiego uzbrojonego we francuską armatę górską 65 mm oraz dowódca pociągu pancernego porucznik G. Lubicz-Zaleski, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/448

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901241/obiekty/285340#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg sanitarny nr 3. Widoczny szef sanitarny porucznik doktor Kujawski (w okularach), 1921 r.

NAC, 3/1/0/1/450

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5948433/obiekty/244563#opis_obiektu

III powstanie śląskie - powstańczy pociąg pancerny „Pieron", 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/449

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5948434/obiekty/265038#opis_obiektu

Żandarmeria polowa wojsk powstańczych, 1921 r.

NAC sygn. 3/1/0/1/451/1

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5966238/obiekty/306106#opis_obiektu

Oddział techniczny żandarmerii polowej wojsk powstańczych. Widoczne motocykle, samochód i plansza z godłem Polski. Przed planszą leży szabla i pistolet Parabellum P-08,1921 r.

NAC sygn. 3/1/0/1/451/2

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5966238/obiekty/264997#opis_obiektu

III powstanie śląskie - oddział powstańców pod Katowicami, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/452

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5957309/obiekty/449625#opis_obiektu

III powstanie śląskie - defilada oddziału powstańczego pod Gliwicami przed dowództwem 1 dywizji wojsk powstańczych, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/453/1

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901245/obiekty/408508#opis_obiektu

Powstańcy uczestniczą w mszy polowej. Widoczne ciężkie karabiny maszynowe Maxim wz. 1908 na podstawie saneczkowej i lekki karabin maszynowy MG 08/15. W tle samochód pancerny Erhardt M1917 noszący nazwę „Górny Śląsk-Alzacja", 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/453/2

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901245/obiekty/367589#opis_obiektu

III powstanie śląskie - defilada oddziału powstańczego pod Gliwicami, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/453/3

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901245/obiekty/326298 - opis_obiektu

III powstanie śląskie - grupa powstańców, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/454

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5957310/obiekty/285570#opis_obiektu

Grupa powstańców z pistoletami Mauser C96, karabinem Mauser wz. 98 i lekkim karabinem maszynowym MG 08/15, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/455

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901246/obiekty/246264#opis_obiektu

Grupa powstańców. Widoczne karabiny i ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 1908, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/457

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5939561/obiekty/408517#opis_obiektu

Oddział Grenzschutzu na stanowiskach. Widoczne karabiny maszynowe - lekki MG 08/15 z magazynkiem bębnowym i ciężki Maxim wz. 1908 na podstawie saneczkowej, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/459

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5921852/obiekty/326570#opis_obiektu

Powstańcza kuchnia polowa, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/458

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5930673/obiekty/367314#opis_obiektu

Stanisław Rostworowski, major, uczestnik III powstania śląskiego, szef sztabu wojsk powstańczych, ps. „Lubieniec", 1910-1939

NAC, sygn. 3/1/0/1/409

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5899499/obiekty/367582#opis_obiektu

Grupa oficerów 1 dywizji przed pałacem w Slawentzitz (Sławięcice). Na pierwszym planie stoją: kapitan Leon Bulowski, kapitan Robert Oszek (2. z prawej), kapitan Jan Chodźko, porucznik Jan Kowalewski, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/437

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901225/obiekty/388026#opis_obiektu

III powstanie śląskie - bateria powstańcza na pozycji ogniowej pod Sławięcicami, 1921 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/441

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5901229/obiekty/265030#opis_obiektu

Obraz olejny artysty malarza Kazimierza Jasnocha „Fragment walki (Powstanie śląskie)", 1936 r.

NAC, sygn. 3/1/0/11/3342

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5932968/obiekty/291255#opis_obiektu

Niemiecki pociąg pancerny. W tle dom przy obecnej ul Powstańców Śląskich 26 - Kropidły 2, 1919 r.

NAC, sygn. 3/8/0/167/140

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/9937358/obiekty/576149#opis_obiektu

Warta honorowa byłych kadetów, absolwentów Korpusu przed pomnikiem poległych w powstaniu śląskim, 1921-1939

NAC, sygn. 3/1/0/7/929

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5966236/obiekty/367587#opis_obiektu

Rocznica powstań śląskich – uroczystości w Warszawie. Pochód powstańców śląskich dociera na plac Saski. Widoczny m.in. poczet sztandarowy, 1925 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3391

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5912292/obiekty/396935#opis_obiektu

Przemówienie prezesa Związku Powstańców Śląskich B. Nawrockiego podczas uroczystości na pl. Saskim, 1925 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3391

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5912292/obiekty/314983#opis_obiektu

Uroczystości w Warszawie z okazji 10 rocznicy III powstania śląskiego. Grupa uczestników nabożeństwa przed kościołem garnizonowym. Widoczni m.in. członkowie Legionu Śląskiego, w tym wicemarszałek sejmu i prezes Legionu Śląskiego, Karol Polakiewicz (4. z lewej w 1 rzędzie), 1931 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3393

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5987682/obiekty/294489#opis_obiektu

Uroczystości w Warszawie z okazji 10 rocznicy III powstania śląskiego. Widok ogólny sali Rady Miejskiej podczas akademii. W 1. rzędzie siedzą m.in. minister poczt i telegrafów Ignacy Boerner (x), wiceminister spraw zagranicznych Józef Beck (1), prezes Związku Miast Polskich Józef Beck senior (2), zastępca szefa Sztabu Głównego gen. Stanisław Kwaśniewski (3), wicekomisarz rządu na m.st. Warszawę Józef Ołpiński (4), 1931 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3393

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5987682/obiekty/417450#opis_obiektu

Wyjazd Prezydenta RP na obchody 10 rocznicy III powstania śląskiego z Dworca Głównego w Warszawie. Prezydent RP Ignacy Mościcki, premier Walery Sławek (na prawo od prezydenta) i minister komunikacji Alfons Kuhn (1. z prawej w 1. rzędzie) na Dworcu Głównym przed odjazdem pociągu specjalnego, 1931 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3394

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5952143/obiekty/396940#opis_obiektu

Uroczystości w Katowicach z okazji 10 rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. Fragment defilady na ulicy 3 Maja - defilują oddziały piechoty uzbrojone w karabiny Berthier wz. 1916 z bagnetami. Na trybunie w 1. rzędzie widoczni od lewej: marszałek sejmu Kazimierz Świtalski, minister przemysłu i handlu Aleksander Prystor, marszałek senatu Władysław Raczkiewicz, premier Walery Sławek, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP płk Jan Głogowski, Prezydent RP Ignacy Mościcki, inspektor armii gen. Leon Berbecki. W 2. rzędzie między marszałkiem Raczkiewiczem a premierem Sławkiem dowódca III powstania śląskiego ppłk Maciej Mielżyński, 1931 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3395

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5934364/obiekty/458553#opis_obiektu

Uroczystości patriotyczne z okazji święta Wszystkich Świętych w Wełnowcu. Grupa dzieci z wieńcem przy grobach powstańców śląskich, 1933 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/3537

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5952170/obiekty/294692#opis_obiektu

Uroczystości 3 Maja w Katowicach. Powstańcy śląscy podczas defilady, 1937 r.

NAC, sygn. 3/1/0/6/2890

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5952197/obiekty/417752#opis_obiektu

Grupa powstańców - 1. z prawej ma zatknięty za pas pistolet Mauser C96, klęczący 1. i 2. z prawej karabiny Mauser Gew98, 1919 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/411

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5929900/obiekty/346966#opis_obiektu

Ślub porucznika Jana Przybyłka, 1919 r.

NAC, sygn. 3/1/0/1/408

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5930106/obiekty/346963#opis_obiektu

Jan Kala, urodzony 18.10.1891 r. we Wrzoskach, uczestnik trzech Powstań Śląskich, organizator i funkcjonariusz Policji Górnego Śląska [Policja Plebiscytowa], aspirant Policji Województwa Śląskiego, uczestnik walk z Freikorpsem Ebbinghaus we wrześniu 1939 roku, wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną pod koniec września 1939r., przekazany NKWD i osadzony w Obozie Specjalnym w Ostaszkowie. zamordowany w 1940 r. (zdjęcie pochodzi z archiwum rodzinnego)

Józef Cierpioł z Chwostka – uczestnik Powstań Śląskich. Komendant powstańczy w rejonie wsi Chwostek, Hadra, Mochała. Wraz z najstarszymi synami Józefem i Janem mieli ostrzeliwać stację kolejową w Chwostku, kiedy przyjeżdżali tam Niemcy udający się na plebiscyt (1921). Za zaangażowanie w czasie Powstań Śląskich Józef Cierpioł był przynajmniej dwukrotnie odznaczony: Krzyżem na Śląskiej Wstędze Wolności i Zasługi w maju 1929 r. z okazji rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego oraz Gwiazdą Górnośląską w dniu 3 maja 1931 r. Podczas Plebiscytu w domu Cierpiołów w Chwostku miało odbywać się głosowanie dla mieszkańców miejscowości. W okresie międzywojennym Józef Cierpioł był komendantem Związku Powstańców Śląskich w Chwostku.

12 września 1939 r. został aresztowany, a 15 października wraz z grupą ok. 2100 więźniów z Górnego Śląska, Pomorza Gdańskiego i Poznania trafił do KL Buchenwald, gdzie został zarejestrowany pod numerem 8769. Zmarł w obozowej izbie chorych 15 listopada 1941 r.

Dokument potwierdzający przyznanie

'Gwiazdy Górnośląskiej' Józefowi Cierpiołowi (1873-1941)

Jerzy BUCHALIK, ur. 28.11.1902 Katowice (Załęże), zm. 07.09.1942 Oświęcim

Józef Zupok

Ur. 8 maja 1881 r. w Biskupicach, zm. 26 lutego 1976 r. w Pszczynie, syn Mikołaja. Działacz niepodległościowy i społeczny, delegat na Polski Sejm Dzielnicowy w dniach 3 – 5 grudnia 1918 roku. Organizator i przywódca I, II i III Powstania Śląskiego. Prezes Rady Ludowej. Po wyborach do rad gminnych 9 listopada 1919 r. zastępca burmistrza gminy Biskupice i pierwszy polski ławnik.

Pochowany na cmentarzu parafialnym pw. Wszystkich Świętych w Pszczynie.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Paweł Soppa urodził się 08.11.1888 r. we wsi Narok (niem. Norok, kreis Falkenberg, Oberschlesien). Był jednym z czworga dzieci miejscowego kowala Alberta i jego żony Franciszki (z domu Pawletta) zamieszkałych przy ul. Długiej (niem. Langestrasse). Trudno określić, kiedy i w jakich okolicznościach Paweł znalazł się w Markowicach, dzisiejszej dzielnicy Raciborza, być może było to podjęcie pracy na kolei. To tu poznał swoją pierwszą żonę Paulinę z domu Miera. Para pobrała się w Markowicach 15 czerwca 1912 r., a owocem tego małżeństwa było dziewięcioro dzieci: Albert, Helena, Klara, Hubert, Aniela, Franciszka, Maurycy (późniejszy strzelec 2 bat. commando PSZnZ), Ksawery i Arkadiusz.

Dwa lata później, w momencie wybuchu I wojny światowej, Paweł został wcielony do armii pruskiej, dzieląc los wielu mężczyzn z terenu Górnego Śląska. Należał między innymi do 4. Górnośląskiego Pułku Piechoty (Infanterie-Regiment 4. Oberschlesisches Nr. 63). Być może rodzinne zdjęcie, które załączamy udało się zrobić jeszcze przed wyjazdem na front. Przedstawia ono Pawła w mundurze pruskim wraz z żoną Pauliną oraz dwójką najstarszych dzieci: Albertem (ur. 14 marca 1913) oraz Heleną (ur. 14 kwietnia 1914). Zdjęcie zostało wykonane w atelier Josepha Axmanna w Raciborzu. Podczas działań wojennych Paweł został lekko ranny. Była to rana postrzałowa, a nazwisko Soppa widnieje na listach poległych i rannych (na liście nr 361 pod datą 23.10.1915 r. Paul Soppa, Norok, Falkenberg, Infanterie-Regiment 63 - Lechtverwundet).

Po powrocie z wojny Paweł zaangażował się w polski ruch narodowy, m.in. był działaczem Towarzystwa Czytelni Ludowych i prowadził bibliotekę Polską w Markowicach. Organizacja ta miała na celu krzewienie polskiego języka i kultury, ułatwiając Ślązakom dostęp do polskich książek latach 1919-1921 należał do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brał czynny udział w walkach podczas III powstania śląskiego w 1921 roku na linii Markowice - Szychowice (obecnie Ciechowice). Prawdopodobnie podlegał pod 333. kompanię II Batalionu 4. (15.) Pułku Raciborskiego Piechoty Wojsk Powstańczych. Kompania ta wzięła udział w kilku potyczkach, m.in. w skutecznym odparciu ataku wojsk włoskich, które nacierały na Markowice wzdłuż nasypu linii kolejowej. 21 lutego 1958 roku odznaczono go Śląskim Krzyżem Powstańczym. Był zweryfikowanym jeszcze przed 2 wojną światową członkiem Związku Powstańców Śląskich.

Mimo że podczas III powstania cały prawobrzeżny powiat raciborski wraz z Markowicami został opanowany przez wojska powstańcze, tereny te, decyzją Ligi Narodów, przyznano stronie niemieckiej. Wytyczona w 1922 roku nowa granica państwowa jednym przyniosła wolność, a innym strach. W trudnej sytuacji byli między innymi ci Górnoślązacy, którzy otwarcie opowiadali się za przyłączeniem Górnego Śląska do Polski, jednak ich domy znalazły się po niemieckiej stronie granicy. Prawdopodobnie to właśnie było przyczyną przeniesienia się Pawła i Pauliny wraz z dziećmi do Rydułtów, gdzie również podjął pracę na kolei. Krótko po śmierci Pauliny, która zmarła w 1928 roku, Paweł Soppa ożenił się z pochodzącą z Czernicy Gertrudą Besuch. Małżonkowie doczekali się kolejnych dziewięciorga dzieci: Pauliny, Stefana, Pawła, Czesława, Zyty, Stanisława, Jerzego, Franciszka oraz Małgorzaty. Po kilku latach spędzonych w Rydułtowach rodzina zamieszkała przy ulicy Hallera w Czernicy, gdzie do dzisiaj stoi dom wybudowany przez Pawła. We wrześniu 1939 roku podczas wkroczenia wojsk niemieckich Paweł Soppa, jako były powstaniec śląski oraz pracownik kolei w Rydułtowach, gdzie wysadzono tunel kolejowy aby opóźnić dostawy i marsz wroga w kierunku Rybnika, podjął decyzję o ucieczce wraz z dziećmi na wschód, w okolice Janowa Lubelskiego. Być może właśnie dzięki temu nie podzielił losu czernickich powstańców, represjonowanych lub zabitych przez bojówki niemieckie w pierwszych dniach wojny (wydarzenia te szerzej opisał Juliusz Fojcik w kronice Czernicy). Po kilku dniach Paweł powrócił wraz z dziećmi do domu w Czernicy, gdzie czekała na niego Gertruda która była w zaawansowanej ciąży.

Po wojnie Paweł pracował w kasie biletowej na dworcu w Rydułtowach, prowadził niewielkie gospodarstwo rolne, dorabiał także rozwożąc furmanką węgiel z pobliskiej kopalni. Jego pasją było ogrodnictwo, do swojego ogrodu sprowadzał tulipany z Holandii, hodował róże, a w sadzie można było znaleźć wyszukane odmiany drzew owocowych. Po śmierci Gertrudy w 1952 roku Paweł ożenił się po raz trzeci – z Marią Gawron pochodzącą z Raszczyc. Zmarł 16 lutego 1962 roku i został pochowany na cmentarzu parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Czernicy w powiecie rybnickim. Jego grób znajduje się tuż obok krzyża w centralnej części cmentarza. W 2021r. wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem ewidencyjnym 2621.

Paweł Soppa

Lista bibliotek polskich

Paweł Soppa - Wniosek o odznaczenie

Kastyak Rudolf w: M.Liśkiewicz, Orawa 1918-1920, Lipnica Wielka, 2020, s. 118-119

Wpis na Twiterze ze zdjęciami z niedostępnej już strony "PolskaOrawa.pl" https://twitter.com/PolskaOrawa/status/1388808721904644097

Arkadiusz Stefaniak-Guzik, Człowiek twardy jak „Skała”, „Muzealny Rocznik Pożarniczy" Tom XIV (2018-2020) Materiały pokonferencyjne Z cyklu konferencji „Strażacka Niepodległa”, s. 74-81 (s. 75)
"Rudolf Kastyak ps. Mały Rudek – „W r. 1921. 5 września zgłosiłem się do powstania górnośląskiego i tam zostałem przydzielony do II bat. wojsk powstańczych. Zaraz od początku walczyłem w pierwszej linii na froncie i brałem udział w walce pod Górą Św. Anny, pod Lichynią, pod Stawienczycami, pod Rudzińcem itd. Komendantem II Bat. Wojsk Powstańczych był por. [Jerzy] Lgocki, który na Górnym Śląsku pełnił służbę pod nazwiskiem kpt. ‹Jastrzęba›”.

Zdjęcie Rudolfa Kastyaka.

Lokalizacja grobu. Cmentarz Centralny w Szczecienie (Nr kwatery: 21, Rząd: 4, Nr grobu: 11) - mapka
https://cmentarze.szczecin.pl/chapter_11975.asp?smode=1&fnazwisko=Kastyak&fimie=&fdataurodzenia=&fdatazgonu=

Skany dot. Rudolfa Kastyaka z kartoteki Centralnego Archiwum Wojskowego Wojskowego Biura Historycznego

Nagrobek Rudolfa Kastyaka na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie jw.

Edwarda Sztajer, ur. 05.10.1903 r. w Czeladzi, pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Czeladzi.

Brał udział w III Powstaniu Śląskim (informacja na podstawie wystawionego w dniu 18.08.1947 r. odpisu poświadczenia z dn 22 i 28.09.1935 r.)

Był uhonorowany Krzyżem Obrońcy Ojczyzny 1918-1921, Krzyżem Bojowników Śląskich z 1946, Krzyżem Powstaniec Górny Śląsk 1921.

WIRTUALNY ALBUM